William Shakespeare: Το σπουδαίο αυτό ταλέντο

Ο λαμπρός αυτός θεατρικός συγγραφέας και ποιητής γεννήθηκε στην πόλη Stratford-upon-Avon (ή απλά Stratford) τον Απρίλιο του 1616. Ο πατέρας του ήταν ο John Shakespeare, πετυχημένος έμπορος και μητέρα του η Mary Arden, κόρη εύπορης οικογένειας. Ο πατέρας του Σαίξπηρ, συμμετείχε για ένα διάστημα στις δημόσιες υποθέσεις, ασκώντας καθήκοντα δημοτικού συμβούλου περίπου στα 1560, θέση που αργότερα έχασε καθώς κατηγορήθηκε για παράνομο εμπόριο. Έχει επικρατήσει να θεωρείται ως ημερομηνία γέννησης του Σαίξπηρ 23 Απριλίου. Η ακριβής όμως ημερομηνία παραμένει έως σήμερα άγνωστη. Η μόνη γνωστή πληροφορία που υπάρχει σχετικά με την γέννησή του είναι πως η βάπτισή του έγινε στις 26 Απριλίου όπως καταγράφεται στα μητρώα εκκλησίας του Στράτφορντ. Επιπλέον είναι γνωστό πως την εποχή εκείνη η τελετή της βάφτισης γίνονταν λίγες μόνο μέρες μετά την γέννησή του.

Ο Σαίξπηρ παντρεύτηκε την Anne Hathaway, οχτώ χρόνια μεγαλύτερή του και ήδη τριών μηνών έγκυο όταν παντρεύτηκαν. Ωστόσο, η προσωπική ζωή του μεγάλου αυτού συγγραφέα δεν είναι τόσο σημαντικό όσο το έργο του.

Ο Σαίξπηρ κατά καιρούς υπέφερε πολύ από φτώχεια. Μολαταύτα είχε τις φιλοδοξίες του και ονειρευόταν. Το 1587 πήγε στο Λονδίνο για να προσπαθήσει να καλυτερέψει την οικονομική του κατάσταση. Διαφορετικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για φυγή του από τον τόπο του με την κατηγορία κλοπής ή για συνεχείς μετακινήσεις του στη χώρα.

Στο Λονδίνο έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για το θέατρο. Παρ' όλα αυτά επειδή δεν είχε τα μέσα να πληρώνει για τα εισιτήρια, προσπαθούσε να κερδίζει χρήματα κρατώντας τα άλογα των θεατών του θεάτρου. Αργότερα έγινε ηθοποιός , και αφού απέκτησε αρκετή πείρα, άρχισε να βοηθά θεατρικούς συγγραφείς στο γράψιμο των χειρογράφων. Έτσι, άρχισε την σταδιοδρομία του με το ανέβασμα του πρώτου έργου "Αγάπης Αγώνας Άγονος" το 1590. Έπειτα, το 1594 ο Σαίξπηρ εμφανίζεται να συμμετέχει στη θεατρική ομάδα του Lord Chamberlain's Men, η οποία χρηματοδοτείται από τον Chamberlaiου. Ως μια πολύ σημαντική ημερομηνία είναι το 1597 διότι θεωρείται πως είναι γραμμένα μερικά από τα πιο γνωστά έργα, μεταξύ των οποίων οι τραγωδίες Αντώνιος και Κλεοπάτρα, Ιούλιος Καίσαρ, Άμλετ, Βασιλιάς Ληρ, Μάκβεθ και Οθέλλος. Τα πρώτα σονέτα του Σαίξπηρ δημοσιεύτηκαν το 1609, αν και γράφτηκαν λίγα χρόνια νωρίτερα και αποτελούσαν ως επί το πλείστον ερωτικά ποιήματα.

Οχτώ χρόνια μετά το τέλος της ζωής του καταγράφονται μόλις τέσσερα θεατρικά έργα εκ των οποίων το τελευταίο είναι ο Ερρίκος ο Η', το 1613. Μετά το 1613, ο Σαίξπηρ διέκοψε τη συγγραφή και αποσύρθηκε σε ένα ωραίο καινούριο σπίτι του στο Stratford. Όμως πρόβαλε να αφήσει πίσω του ένα εντυπωσιακό αριθμό έργων. Πέθανε στις 23 Απριλίου του 1616 και ο τάφος του βρίσκεται στο ιερό της εκκλησίας της Αγίας Τριάδας του Stratford. Ο ενταφιασμός του στο ιερό ήταν μια ιδιαίτερη τιμή.

Στον τάφο του Σαίξπηρ τοποθετήθηκε έπειτα από δική του επιθυμία η παρακάτω επιγραφή:

Good friend, for Jesus' sake
forbear,
To dig the dust enclosed here.
Blest be the man that spares these
stones

But cursed be he that moves my
bones

Σε ελεύθερη μετάφραση:

Καλέ φίλε, στο όνομα του Θεού
συγκρατήσου,
Στο να σκάψεις τη σκόνη που εσωκλείεται εδώ
Ευλογημένος όποιος ήσυχες αφήσει αυτές τις
πέτρες

Καταραμένος όμως όποιος ανακινήσει τα
κόκαλά μου.

Σχετικά με την επιγραφή αυτή, καλλιεργήθηκε ένας μύθος σύμφωνα με τον οποίο, αδημοσίευτα έργα του Σαίξπηρ πιθανόν να βρίσκονται εντός του τάφου του. Μέχρι σήμερα δεν έχει αποπειραθεί να διαπιστωθεί η αλήθεια αυτής της υπόθεσης.

Πολλοί συγγραφείς όπως ο Ουώλτ Ουίτμαν, ο Μαρκ Τουέην ή ο Χένρυ Τζέημς, αλλά και προσωπικότητες όπως ο Σίγκμουντ Φρόυντ εξέφρασαν τη δυσπιστία τους σχετικά με την υπόθεση πως ο συγγραφέας μας ταυτίζεται με τον συγγραφέα που έδωσε τα σαιξπηρικά έργα. Ο σκεπτικισμός αυτός στηρίζεται σε διάφορες ενδείξεις μεταξύ των οποίων η απουσία κάποιου βιβλίου ή χειρογράφου έργου στην -κατά τα άλλα λεπτομερή- διαθήκη του.

Η διαφωνία αυτή έγκειται στο γεγονός ότι υπάρχει μια γενική έλλειψη και ασάφεια γύρω από πολλά ιστορικά στοιχεία της περιόδου κατά την οποία έζησε ο συγγραφέας αυτός. Ακόμη και το πορτραίτο του στην εθνική πινακοθήκη (National Portrait Gallery) του Λονδίνου αμφισβητείται έντονα πως απεικονίζει πράγματι τον Σαίξπηρ ενώ και ένα δεύτερο διάσημο πορτραίτο του αποδείχθηκε με την βοήθεια χημικής ανάλυσης ότι στην πραγματικότητα δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα. Ορισμένοι μελετητές του έργου που αποδίδεται στο Σαίξπηρ, θεωρούν πως ένα μέρος του πιθανά ανήκει σε άλλους συγγραφείς, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται συχνά ο Φράνσις Μπέηκον, ο Κρίστοφερ Μάρλοου καθώς και ο 6ος κόμης του Derby William Stanely. Ο Edward de Vere, 17ος κόμης της Οξφόρδης, θεωρείται επίσης ένας από τους πιθανούς συγγραφείς κάποιων έργων που αποδίδονται στον Σαίξπηρ. Ιστορικά στοιχεία γύρω από την ύπαρξη του κόμη de Vere έγιναν γνωστά περίπου το 1920 και αρκετοί πιστεύουν πως τα γεγονότα της ζωής του εμφανίζουν ομοιότητες με καταστάσεις που αποτυπώνονται και στο έργο του Σαίξπηρ.

Η πλειοψηφία των ακαδημαϊκών μελετητών δεν δέχεται τις παραπάνω εκτιμήσεις, ωστόσο θεωρεί πιθανό το ενδεχόμενο ο Σαίξπηρ να μην αποτελεί και το μοναδικό συγγραφέα των έργων του, δεδομένου ότι η εποχή εκείνη πολλοί δραματουργοί και θεατρικοί συγγραφείς συνεργάζονταν στενά μεταξύ τους.

Αξιοσημείωτη, επίσης, είναι και μια ταινία που βγήκε με τίτλο Shakespeare in love। Αναφέρει πολλές ιστορικές λεπτομέριες για την ζωή και το έργο του William Shakespeare ωστόσο πρέπει να ξέρουμε ότι έχει πολλά μυθοπλαστικά στοιχεία. Κατά την γνώμη μου είναι μια καλή ευκαιρία να γνωρίσουν ακόμα περισσότεροι άνθρωποι αυτόν τον υπέροχο θεατρικό συγγραφέα.

Τέλος, είναι πολύ σημαντκό να αναφέρουμε ότι όλα τα έργα αυτού του μεγάλου συγγραφέα είναι πολυμεταφρασμένα. Στην Ελλάδα πολλοί εκδοτικοί οίκοι έχουν εκδόσει έργα του Σαίξπηρ όχι πάντα με την ίδια επιτυχία και ποιότητα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τα έργα του Σαίξπηρ κυκλοφορούν και σε παιδικές εκδόσεις και σε εκδόσεις για ενήλικες.

Οι πιο πετυχημένες, κατά την γνώμη μου, παιδικές εκδόσεις είναι από τους εκδοτικούς οίκους Κέδρος, Λιβάνη, Αιγόκερως.

Ενώ, για ενήλικες είναι από τους εκδοτικούς οίκους Κέδρος, Παλαιοβιβλιοπωλείο Ίστωρ, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη και ένας παλιός εκδοτικός οίκος οι εκδόσεις Επικαιρότητα με τους καταξιωμένους στο χώρο μεταφραστές Βασίλη Ρώτα και Βούλα Δαμιανάκου.